ماژول رمزگشایی محتوا (CDM) چیست ؟ ویژگی ها و مزایا

ماژول رمزگشایی محتوا Content Decryption Module یا به اختصار CDM نرم افزار یا سخت افزاری است که انحصاراً متعلق به سیستم مدیریت حقوق دیجیتال یا Digital Rights Management (DRM) بوده و به منظور رمزگشایی محتواهای دیجیتال و مدیریت دسترسی به آنها به کار میرود. در این مقاله از نگاوید، قصد داریم این ابزار را به طور کامل در نگاوید بررسی کنیم. اما قبل از آن لازم است که نگاهی به مفاهیم زیر بیاندازیم:

• ماژول (Module): بخشی از یک سیستم که به طور جداگانه کار میکند و وظایفی را در راستای اهداف آن مجموعه بر عهده دارد. در حوزه رایانه و برنامه نویسی، ماژول میتواند سخت افزار یا نرم افزاری باشد (به عبارت دیگر قطعه یا کدی باشد) که وظیفه مشخصی را در یک سیستم انجام میدهد.
• سیستم مدیریت حقوق دیجیتال :(DRM)سیستمی متشکل از نرم افزارها و قوانینی که برای کنترل دسترسی به محتوای دیجیتال به کار میرود. این فناوری به تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان محتوا این امکان را میدهد تا حقوق و مجوزهایی را برای آثار خود وضع کرده و دسترسی افراد به آنها را کنترل کنند.
• رمزگذاری (Encryption): رمزنگاری به فرآیندی گفته میشود که در آن اطلاعات دیجیتال با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده به صورتی تبدیل میشوند تا در هنگام ارسال از طریق اینترنت، فقط افراد مجاز بتوانند به آنها دسترسی داشته باشند.

آشنایی با ماژول رمزگشایی محتوا: ویژگی ها و مزایا

گفتیم که سیستم مدیریت حقوق دیجیتال برای محافظت از داده‌ها و محتواهای نشر شده در اینترنت، از الگوریتم‌ها و پروتکل‌های مختلفی برای رمزنگاری آنها استفاده میکند. محتواهایی که توسط این نوع سیستم محافظت ایمن سازی میشوند، معمولاً دارای لایسنس‌هایی هستند که مقررات و محدودیت‌هایی را برای کاربران تعریف میکند. ماژول CDM در دستگاه گیرنده، محتوایی که قبل از دریافت رمزنگاری شده است را تفسیر و رمزگشایی میکند و مجوزهای کاربر را برای دسترسی و استفاده از محتوا، بررسی و تأیید میکند. زمانی که این اجازه صادر شد، ماژول CDM داده‌های دریافتی را رمزگشایی میکند تا برای کاربر قابل مشاهده و خواندن باشد.

ویژگی های اصلی و مزایای ماژول رمزگشایی محتوا عبارت اند از:

• محافظت از محتوا: اصلی‌ترین مشخصه این ابزار، اجرای قانون حق مالکیت و استفاده/بازنشر غیرمجاز برای محتواهای دیجیتال میباشد. CDM روشی است که با آن میتوان نحوه دسترسی به محتوا، کپی و بازنشر آن را مدیریت کرد.
• وابستگی به سیستم‌های :DRMماژول رمزگشایی محتوا CDM فقط مخصوص رمزگشایی و حفاظت محتواهایی طراحی شده که تحت نظر سیستم‌های مدیریت حقوق دیجیتال DRM قرار دارند. بنابراین این ابزار به طور اختصاصی برای این نوع سیستم‌ها کار میکند.
• کارکرد آسان: ماژول رمزگشایی محتوا به طور خودکار، آسان و سریع وظیفه مورد نظر را انجام میدهد و نیازی به دخالت کاربر نهایی ندارد. اگرچه پیاده‌سازی آن برای ارائه‌دهندگان محتوا میتواند چالش برانگیز باشد.
• سازگاری بالا: از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزیت‌های این ابزار میتوان به این موضوع اشاره کرد که CDM از هر نوع، فرمت و قالب محتوا پشتیبانی میکند و با هر سیستم عامل، مرورگر، پلتفرم‌ها و دستگاه‌های دیجیتالی سازگار است.

کاربردهای ماژول رمزگشایی محتوا

چه سرویس‌ ها و پلتفرم‌ هایی از ابزار CDM برای حفاظت و رمزگشایی از محتوای آنلاین خود استفاده میکنند؟ مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آنها را در لیست زیر آورده‌ایم. سرویس‌هایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم (با استفاده از سیستم‌های DRM گوناگون) ازContent Decryption Module برای محافظت از محتوای دیجیتال و پولی خود استفاده میکنند:

• مرورگرها و موتورهای جست و جو: Microsoft Edge، Google Chrome، Mozilla Firefox، Safari
• سرویس‌های پخش ویدیو، فیلم و سریال: YouTube Premium، Disney+، Amazon Prime Video، Hulu، Apple TV+
• سرویس‌های پخش موسیقی: Apple iTunes، Spotify، Tidal، Amazon Music،
• پلتفرم‌های آموزشی و کتابخانه الکترونیکی: Khan Academy، Udemy، Coursera، Google Play Books
• نرم افزارها و بازی‌ها: Xbox، PlayStation، Microsoft Software، Steam

تعارف مهم:

• Widevine: سیستم DRM توسعه داده شده و مورد استفاده توسط گوگل.
• PlayReady: سیستم DRM توسعه داده شده و مورد استفاده توسط مایرکروسافت.
• FairPlay: سیستم DRM توسعه داده شده و مورد استفاده توسط اپل.
• Adobe Primetime DRM: سیستم DRM توسعه داده شده و مورد استفاده توسط ادوبی.

نحوه عملکرد Content Decryption Module

در این بخش میخواهیم به نحوه عملکرد CDM بپردازیم و به زبان ساده مراحل کارکرد این ابزار را توضیح دهیم. فرض کنید در حال استفاده از یک محتوای پرمیوم از طریق مرورگر خود هستید :

1. درخواست شما برای پخش رسانه به سرور فرستنده ارسال میشود. گزارش ارسال شده به سرور اصلی شامل اطلاعات حساب کاربری شما و مشخصات دستگاه شما نیز میشود. فرستنده محتوای رمزگذاری شده را به دستگاه گیرنده ارسال میکند ولی برای اینکه مرورگر (یا هر برنامه دیگری) بتواند این محتوا را بخواند، نیاز است تا مراحل بعدی انجام شوند.
2. مرورگر یا برنامه مذکور برای خواندن محتوا، به کلید رمزگشایی (Decryption Key) نیاز دارد. اما قبل از آن، CDM موجود در دستگاه یا برنامه شما به سرویس DRM Server، درخواست مجوز ارسال میکند تا بررسی کند آیا شما مجوز (لایسنس) مورد نیاز برای دسترسی به این محتوا را دارید یا خیر.
3. در صورتی که فرآیند احراز هویت انجام شده و شما به عنوان کاربر مجاز باشید به محتوای خاص دست یابید (برای مثال اشتراک فعال داشته باشید)، سروز DRM به مرورگر یک License ارسال میکند که حاوی کلید و شرایط استفاده از محتوا است.
4. Content Decryption Module این اطلاعات را دریافت کرده و با استفاده از کلید مورد نظر، محتوای درخواستی را رمزگشایی میکند.
5. در مرحله آخر محتوای رمزگشایی شده و قابل خواندن، به مرورگر یا برنامه پلیر شما ارسال میشود و شما میتوانید از آن استفاده کنید (بدون قابلیت ذخیره و اشتراک‌گذاری)

نتیجه گیری

امنیت داده‌ها و اطلاعات دیجیتال در دنیای امروز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. از این جهت محتواها در سراسر فضای اینترنت، توسط فرآیندها و الگوریتم‌های خاص محافظت میشوند تا از دسترسی کاربران غیر مجاز، اشتراک‌گذاری و سوء استفاده از آنها جلوگیری شود.

از طرف دیگر برای رمزگشایی این داده‌ها، نظارت بر حدود و چگونگی دسترسی و همچنین مدیریت کپی و بازنشر آنها، از ابزاری استفاده میشود که به طور خاص در سیستم مدیریت حقوق دیجیتال DRM کاربرد دارد: CDM یا ماژول رمزگشایی محتوا که در این مقاله سعی کردیم به توضیح و بررسی آن، کاربردها و طرز کار این ابزار بپردازیم. امیدواریم که این مقاله برایتان مفید بوده باشد.