فرمت ویدیویی WebM چیست ؟ کاربرد و ویژگی های آن

فرمت ویدیویی WebM از پرکاربردترین فرمت ها برای فایل‌ های ویدیویی است که مخصوصاً در زمینه استریمینگ استفاده میشود. کار اصلی این فرمت فشرده‌سازی و بهینه‌سازی صدا، تصویر و زیرنویس و استفاده رایج آن برای پخش ویدیو در محیط وب می‌باشد. از طرفی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این فرمت، سازگاری بالای آن با انواع پلتفرم‌ها و نرم‌ افزارهای پخش ویدیو است که در ادامه بیشتر درباره آن صحبت خواهیم کرد.

اما قبل از اینکه خواندن بخش‌ های تخصصی مقاله را آغاز کنید، بیایید ابتدا نگاهی کلی مفاهیم مهم پیرامون این موضوع بیندازیم:

1. یک فرمت ویدیویی (Format) در واقع روشی است برای فشرده کردن، ذخیره و پخش یک فایل ویدیویی به منظور اشتراک‌گذاری و سازگاری آن با دستگاه‌های مختلف.
2. استریم محتوای ویدیویی (Stream) یعنی پخش پیوسته و بدون وقفه محتوا به طوری که کاربر نیازی به دانلود و ذخیره آن نداشته و میتواند به صورت همزمان با ارسال ویدیو، آن را تماشا کند.
3. کدک‌ ها (Codec) نرم‌افزار یا سخت‌افزاری هستند که با استفاده از الگوریتم‌های مختلف، وظیفه فشرده‌سازی و سازگار کردن (انکودینگ) و همچنین تجزیه و تحلیل و بازسازی (دیکودینگ) داده‌ها را بر عهده دارند.

در این مقاله از نگاوید با ما همراه باشید تا به معرفی کامل فرمت ویدیویی WebMبپردازیم و کاربردها، ویژگی‌ها، مزایا و نحوه عملکرد آن را بررسی کنیم.

ویژگی‌ ها و مزایای فرمت WebM

فرمت WebM یکی از شناخته‌ شده‌ ترین فرمت‌های ویدیویی است که توسط Google در سال 2010 و به منظور بهینه‌سازی فایل‌های ویدیویی برای بارگذاری، پخش آنلاین و استریمینگ توسعه یافته و به دلیل ویژگی‌های زیر، در زمینه‌های گوناگون مورد استفاده قرار میگیرد:

• WebM فرمت باز است؛ به این معنی که بدون نیاز به مجوز و حق امتیاز میتواند توسط هر فردی به صورت رایگان استفاده شود.
• این فرمت به صورت منبع‌باز ارائه شده است؛ به این معنی که کدهای اصلی آن برای ویرایش و تغییر در اختیار عموم و توسعه‌دهندگان قرار گرفته است.
• WebM با کیفیت بالا و حجم کم ویدیوها را پخش میکند و خصوصاً برای زمانی مناسب است که پهنای باند اینترنت کمی در دسترس باشد.
• فرمت WebM با مرورگرها، دستگاه‌ها، پلتفرم‌ها و نرم‌افزارهای مختلف سازگار است که در بخش بعد لیستی از آنها را آورده‌ایم.
• فرمت WebM به طور خاص برای بهینه‌سازی ویدیوها در محیط وب طراحی شده است و صدا و تصویر را برای نمایش در بستر نت، فشرده‌سازی میکند.
• این فرمت به گونه‌ای توسعه یافته که برای پخش و عملکرد در دستگاه‌های مختلف، نیاز به پردازش سنگین و فشار بر سخت‌افزار و نرم‌افزارهای دستگاه ندارد.

کاربرد های فرمت WebM 

گفتیم که فرمت WebM به طور خاص برای پخش ویدیو در فضای نت طراحی شده و فرمتی محبوب برای لایو استریم و صفحات وب است:

1. این فرمت، فایل‌های ویدویی را با حجم کم و کیفیت بالا نمایش میدهد.
2. به پهنای باند کمتری نیاز دارد و فشار کمتری روی سرورها وارد میکند.
3. سرعت بارگزاری فایل‌های ویدیویی فرمت WebM بیشتر و میزان تأخیر در ارسال و پخش آن کمتر است.
4. این فرمت از کیفیت‌های مختلف ویدیو پشتیبانی میکند.
5. با زبان نشانه‌گذاری HTML5 سازگاری داشته و نیاز به پلاگین‌های اضافه ندارد.
6. با توجه به گستردگی استفاده فرمت WebM، نرم‌افزاها و ابزارهای آنلاین و آفلاین زیادی وجود دارند که میتوانند فرمت‌های دیگر را به WebM تبدیل کنند.

 اما مزایا و کاربردهای این قالب، به همینجا منتهی نمیشود. در ادامه لیستی آورده‌ایم از مهم‌ترین موارد مصرف و پلتفرم‌هایی که از این فرمت پشتیبانی میکنند:

• وبسایت‌ها و مرورگرهای مختلف: Google Chrome, Mozilla Firefox, Opera
• پلتفرم‌های استریم ویدیو: Twitch, Youtube, Vimeo, Microsoft Stream, Vimeo, Streamable
• شبکه‌های اجتماعی و مسنجرها: Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, WhatsApp, Telegram, Reddit, TikTok, Skype
• نرم‌افزارهای پخش ویدیو: VLC, Windows Media Player, , MX Player, Media Player Classic, jetAudio Basic KMPlayer

فرمت WebM چطور کار میکند ؟

عملکرد فرمت WebM به زبان ساده اینگونه است:

1. در اولین مرحله این فرمت داده‌های صوتی، ویدیویی یا متنی (خام یا با فرمتی دیگر) را تجزیه و تحلیل و آنالیز میکند، اطلاعات فایل را تفکیک، دسته‌بندی و پردازش کرده و برای مرحله انکودینگ آماده میکند.
2. در مرحله بعدی، این داده‌های مختلف توسط کدک‌ های مناسب فشرده‌سازی و انکود میشوند. فرمت WebM معمولاً برای انکودینگ داده‌های ویدیویی از کدک‌های VP8 یا VP9یا AV1 و برای داده‌ های صوتی از کدک‌های Opus یا Vorbis استفاده میکند.
3. در این مرحله، داده‌های فشرده شده و بهینه‌ سازی شده و تمام اطلاعات مرتبط با آنها، در کانتینر Matroska جمع‌ آوری و سازماندهی میشود. کانتینتر این دیتاها و اطلاعات را در یک فایل واحد به ترتیب، ترکیب و ذخیره کرده و تعیین می‌کند که چطور این داده‌های متفاوت، در زمان مناسب و به صورت هم‌زمان پخش شوند.
4. در مرحله آخر، فایل ویدیویی ارسال و بارگزاری شده و داده‌ها توسط سیستم گیرنده، دیکود میشوند.

توضیح بیشتر:

ویژگی کدک‌هایی که در فرمت WebM استفاده میشوند:

• کدک ویدیویی VP8: برای فشرده‌سازی کم حجم ویدیو با سازگاری بالا در مرورگرهای مختلف.
• کدک ویدیویی VP9: برای فشرده‌سازی بهتر ویدیو با وضوح و کیفیت بالاتر.
• کدک ویدیویی AV1: برای فشرده‌سازی بهتر ویدیوهایی با کیفیت‌های 4k و 8k.
• کدک صوتی Opus: برای فشرده‌سازی عالی صدا با کیفیت بالا و پخش و انتقال در اینترنت.
• کدک صوتی Vorbis: برای فشرده‌سازی مؤثر صدا با حجم کم و کیفیت زیاد.

آیا میتوان فرمت WebM را به MP4 تبدیل کرد ؟

بله این امکان وجود دارد و میتوانید فرمت WebM را به MP4 را از طریق ابزار های آنلاین به سادگی و در کمتر از چند دقیقه تبدیل کنید. کافی است عبارت webm to mp4 را در گوگل سرچ کنید و از سایت های معرفی شده مانند cloudconvert یا freeconvert استفاده کنید.

آیا WebM بهتر از MP4 است ؟

این مورد بستگی به استفاده ویدیو های شما دارد. برای پخش و آپلود ویدیوها، WebM گزینه بهتری است زیرا با مرورگرهای مدرن بسیار سازگار است و برای HTML5 محبوب تر است. اما برای پخش با کیفیت بالاتر و سازگاری با دستگاه های بیشتر، MP4 ممکن است مناسب تر باشد.

نتیجه گیری

فرمت‌ های فایل ویدیویی، قالب‌ هایی هستند است که مجموعه‌ای از اطلاعات را درون خود جمع آوری کرده و هرکدام پسوند و مشخصات خاص خود را دارند. آنها داده‌های انکود شده را در خود نگه داشته و در واقع تعیین میکنند که داده‌های ویدیویی چگونه ضبط، ذخیره و نمایش داده شوند.

در این مقاله به یکی از فرمت‌ های پراستفاده یعنی WebM پرداختیم. گفتیم که این فرمت بیشتر برای نمایش فایل‌های ویدیویی در بستر وب و خصوصاً در مبحث استریمینگ کاربرد دارد. توضیح دادیم که این فرمت چگونه و با استفاده از چه کدک‌هایی کار میکند.

در آخر باید گفت که علاوه بر مزایای بسیار فرمت WebM، ممکن است عملکرد این فرمت در دستگاه‌ها یا سیستم‌عامل‌های قدیمی با مشکل مواجه باشد. از طرفی میزان استفاده و محبوبیت این فرمت در مقایسه با فرمتی مانند MP4 (در برخی زمینه‌ها) کمتر میباشد. به طور کلی اگر میخواهید محتوای ویدویی خود را در محیط وب، با کاهش حجم زیاد و افت کیفیت کم به اشتراک بگذارید، فرمت WebM یکی از گزینه‌های سومند به حساب می‌آید!